Contribución al conocimiento de cianobacterias edáficas de la Cordillera de San Juan, Argentina

Autores/as

  • Gustavo Gudiño Departamento de Química, Facultad de Ciencias Exactas Físicas y Naturales. Área de Contaminación y Bioindicadores. Universidad Nacional de Córdoba. Argentina. Córdoba, Argentina. https://orcid.org/0009-0007-7244-1277
  • Ines Claudia Daga Departamento Diversidad Biológica y Ecología. Facultad de Ciencias Exactas Físicas y Naturales. Córdoba, Argentina. https://orcid.org/0000-0002-3368-2939
  • Raquel Murialdo Departamento Producción, Gestión y Medio Ambiente, Facultad de Ciencias Exactas Físicas y Naturales. Universidad Nacional de Córdoba. Córdoba, Argentina. https://orcid.org/0000-0002-7028-7997

DOI:

https://doi.org/10.30550/j.lil/2170

Palabras clave:

Cianobacterias, ambientes de altura, suelo

Resumen

Las cianobacterias constituyen un grupo altamente diverso de organismos procarióticos fotoautótrofos pertenecientes al dominio Bacteria. Su notable capacidad de adaptación morfológica y fisiológica les permite colonizar una amplia variedad de ambientes, actuando como organismos pioneros. Son componentes fundamentales del suelo, especialmente en regiones áridas y semiáridas. El objetivo de este trabajo fue describir la comunidad de cianobacterias aisladas a partir de suelos de la Cordillera Frontal y la Depresión Rodeo–Calingasta, en la provincia de San Juan (Argentina), a lo largo de un gradiente altitudinal comprendido entre los 1500 y los 5000 m snm. Se tomaron muestras en distintos puntos de ese gradiente y se cultivaron en laboratorio durante un período de nueve semanas. En total, se identificaron 18 taxones, 13 (Rango 1), 11 (Rango 2) y 6 taxones (Rango 3). Las especies sin heterocitos fueron dominantes en los sitios de menor altitud (Rango 1), mientras que aquellas que presentaban heterocitos prevalecieron en altitudes mayores (Rangos 2 y 3). La riqueza de especies mostró una tendencia decreciente con el aumento de la altitud. El presente estudio constituye un aporte al conocimiento de la biodiversidad de cianobacterias edáficas en ambientes de altura, siendo este trabajo el primer registro para la provincia de San Juan.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

Aguilera, A., Haakonssonb, S., Martina, M. V., Salerno, G. L. y Echenique, R. (2018). Bloom-forming cyanobacteria and cyanotoxins in Argentina: A growing health and environmental concern. Limnologica 69: 103-114. DOI: https://doi.org/10.1016/j.limno.2017.10.006

Becerra, A. G., Daga, I. C., Murialdo, R., Menoyo, E. y Salazar, M. J. (2021). Algas y cianobacterias del suelo creciendo en rizosferas de plantas acumuladoras de plomo. Boletín de la Sociedad Argentina de Botánica 56: 3-16. https://doi.110.31055/1851.2372.v 56.n1.29317 DOI: https://doi.org/10.31055/1851.2372.v56.n1.29317

Brankatschk, R., Töwe, S. y Kleineidam, K. (2011). Abundances and potential activities of nitrogen cycling microbial communities along a chronosequence of a glacier forefield. ISME J 5: 1025-1037 https://doi. 10.1038/ismej.2010.184 DOI: https://doi.org/10.1038/ismej.2010.184

?apková K., Hauer T., ?eháková K. y Doležal J. (2016). Some like it high! Phylogenic diversity of high-elevation cyanobacterial community from biological soil crusts of Western Himalaya. Microbial Ecology 71 (1): 113-123. https://doi.10.1007/s00248-015-0694-4 DOI: https://doi.org/10.1007/s00248-015-0694-4

Choudhary, K. K. y Singh, R. K. (2013). Cyanobacterial diversity along altitudinal gradient in Eastern Himalayas of India. Journal of alga biomass utilization 4 (2): 53-58.

Daga, C., Murialdo, R., Gudiño, G. y Pesci, H. (2024). Comunidad de cianobacterias edáficas de suelos post-incendios en Sierras Chicas de la provincia de Córdoba, Argentina. Bonplandia 33 (1): 1-18. https://doi.10.30972/bon.3317217 DOI: https://doi.org/10.30972/bon.3317217

Dodds, W. K., Gudder, D. A. y Mollenhauer, D. (1995). The ecology of Nostoc. Journal of Phycology 31 (1): 2-18. DOI: https://doi.org/10.1111/j.0022-3646.1995.00002.x

Evans, R. D. y Johansen, J. R. (1999). Microbiotic Crusts and Ecosystem Processes. Critical Reviews. Plant Sciences 18 (2): 183-225. https://doi.10.1080/07352689991309199 DOI: https://doi.org/10.1080/07352689991309199

Fernández Belmonte, M. C., Manrique, M., Martínez Carretero, A., Dalmaso, C., Carosio, A. y Andersen Junqueras, M. J. (2008). Relevamiento de la ficoflora edáfica autóctona en la Reserva de Llancanelo (Mendoza), en Actas del XXI Congreso Argentino de Ciencia del Suelo, San Luis, Argentina. pp. 124-126.

García-Llorente, M., Rossignoli, C. M., Di Iacovo, F. y Moruzzo, R. (2016). Social Farming in the Promotion of Social-Ecological Sustainability. Rural and Periurban Areas. Sustainability 8: 1238. https://doi.org/10.3390/su8121238 DOI: https://doi.org/10.3390/su8121238

Hakkoum, Z., Minaoui, F., Douma, M., Mouhri, K. y Loudiki, M. (2021). Impact of human disturbances on soil cyanobacteria diversity and distribution in suburban arid area of Marrakesh, Morocco. Ecological Processes 10 (1): 42. https://doi.10.1186/s13717-021-00303-7 DOI: https://doi.org/10.1186/s13717-021-00303-7

Halperin, D. R., Mendoza M. L. y Zulpa De Caire G. (1973). Obtención de Cultivos de Algas Azules (Cyanophyta). Physis. Sección B 32 (84): 67-84.

Hayat, R., Ali, S. y Amara, U. (2010). Soil beneficial bacteria and their role in plant growth promotion. Annals of Microbiology 60 (4): 579-598. DOI: https://doi.org/10.1007/s13213-010-0117-1

Kömárek, J. (2013). Cyanoprokaryota. 3. Heterocytous Genera. In: Büdel, B.; Gärtner, G.; Krienitz, L. y Schagerl, M. (eds): Süswasserflora von Mitteleuropa (Fresh- water Flora of Central Europe) 19/3. Springer Spektrum, Berlin. Heidelberg.

Kömárek, J. y Anagnostidis, K. (1998). Cyanoprokaryota. 1. Chroococcales. In: Ettl, h., G. Gärtner, H. Heynig y D. Mollenhauer (eds.), Süâwasserflora von Mitteleuropa. 19/1. Gustav Fischer, Jena-Stuttgart-Lübeck-Ulm.

Kömárek, J. y Anagnostidis, K. (2005). Cyanoprokaryota. 2. Oscillatoriales. In: Büdel, B., L. Krienitz, G. Gärtner y M. Schagerl (eds.), Süâwasserflora von Mitteleuropa.19/2. Elsevier/Spektrum Heidelberg.

Kömárek J., Kastovsk J., Mares, J. y Johansen, J. R. (2014). Taxonomic classification of cyanoprokaryotes (cyanobacterial genera) 2014, using a polyphasic approach. Preslia 86: 295-335.

Kozlíková-Zapom?lová, E., Chatchawan, T., Kaštovský, J. y Komarek, J. (2016). Phylogenetic and taxonomic position of the genus Wollea with the description of Wollea salina sp. nov. (Cyanobacteria, Nostocales). Fottea 16 (1): 43-55. https://doi.10.5507/fot.2015.026 DOI: https://doi.org/10.5507/fot.2015.026

Kumar, K., Mella-Herrera, R. A. y Golden, J. W. (2010). Cyanobacterial heterocysts. Cold Spring Harbor perspectives in biology 2 (4): a000315. https://doi.10.1101/cshperspect DOI: https://doi.org/10.1101/cshperspect.a000315

Manrique, M., Fernández Belmonte, M. C., Carosio C., Chiofalo, S. y Junqueras, M. J. (2013). Biodermas algales asociadas a cactáceas de Lomas Blancas. San Luis, en Actas de Congreso Restauración Ecológica de la Diagonal Árida de la Argentina, Buenos Aires, Argentina. pp. 38-48.

Márquez, J., Martínez Carretero, E. E. y Dalmasso, A. D. (2016). Provincias fitogeográficas de la provincia de San Juan. En E. E. Martínez Carretero & A. García (Eds.), San Juan Ambiental (pp. 187-197). Universidad Nacional de San Juan. https://ri.conicet.gov.ar/handle/11336/129240

Martínez Carretero, E., Dalmasso, A., Márquez, J. y Pastrán, G., (2007). Comunidades Vegetales y Unidades Fitogeográficas. En: Martínez Carretero, E. (Ed.), Diversidad Biológica y Cultural de los Altos Andes Centrales de Argentina. UNSJ. CRICYT. CONICET. San Juan, Argentina.

Martínez Carretero, E., Dalmasso, A., Márquez, J. y Martinelli, M., (2010). Vegetation of the High Central Andes of Argentina. Plant communities and phytogeographical units in the northwest of San Juan. Candollea 65 (1): 63-96. DOI: https://doi.org/10.15553/c2010v651a7

Mayz-Figueroa, J. (2004). Fijación biológica de nitrógeno. Revista Científica UDO Agrícola 4 (1): 1-20.

Mirande, V. y Tracanna, B. C. (2007). Diversidad de cianobacterias, clorofitas y euglenofitas en humedales de altura (Jujuy, Argentina). Lilloa 44 (1-2): 39-59.

Moglia, P., Tombesi, T. y Kiesling, R. (2006). La Vegetación de la Reserva San Guillermo San Juan, Argentina. Anales de la Sociedad Científica Argentina 230 (1): 1-2.

Muro-Pastor, A. M. y Hess, W. R. (2012). Heterocyst differentiation: from single mutants to global approaches. Trends Microbiology 20: 548-557. https://doi.org/10.1016/j.tim.2012.07.005 DOI: https://doi.org/10.1016/j.tim.2012.07.005

Muro-Pastor, A. M. (2014). The heterocyst specific NsiR1 small RNA is an early marker of cell differentiation in cyanobacterial filaments. Mbio 5 (3): 10-1128. https://doi.10.1128/mBio.01079-14 PMID: 24825011 DOI: https://doi.org/10.1128/mBio.01079-14

Murialdo, R., Fernández Belmonte, M. C., Daga, I. C., González, C. y Pesci, H. E. (2019). Contribución al estudio de cianobacterias edáficas en un suelo con manejo agrícola de Córdoba Argentina. Ciencias del Suelo 37 (2): 383-387.

Quesada, A., Sánchez-Maeso, E. y Fernández-Valiente, E. (1995). Seasonal variation of chemical properties of rice field soil from Valencia. Communications in soil science and plant análisis 26 (1-2): 1-19. DOI: https://doi.org/10.1080/00103629509369276

Quesada, A., Nieva, M., Leganés, F., Ucha, A., Martín, M., Prosperi, C. y Fernández-Valiente, E. (1998). Acclimation of Cyanophytal communities in rice fields and response of nitrogenase activity to light regime. Microbial Ecology 35 (2): 147-155. DOI: https://doi.org/10.1007/s002489900069

?eháková K., Chlumská, Z. y Doležal, J. (2011). Soil Cyanobacterial and Microalgal Diversity in Dry Mountains of Ladakh, NW Himalaya, as Related to Site, Altitude, and Vegetation. Microbial Ecology 62: 337-346. https://doi.10.1007/s00248-011-9878-8 DOI: https://doi.org/10.1007/s00248-011-9878-8

Rindi, F. (2007). Diversity, distribution and ecology of green algae and cyanobacteria in urban habitats. Algae and Cyanobacteria in extreme environments: 631-638. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4020-6112-7_34

Rippka, R., Deruelles, J., Waterbury, J. B., Herdman, M. y Stanier R. Y. (1979). Generic assignments, strain histories and properties of pure cultures of cyanobacteria. Microbiology 111: 1-61. DOI: https://doi.org/10.1099/00221287-111-1-1

Schinquel, V., Murialdo, R. y Daga C. (2018). Cianobacterias edáficas en un relicto de monte nativo de la Provincia de Córdoba. Revista de la Facultad de Ciencias Exactas, Físicas y Naturales 5 (1): 59-59.

Wardle, D. A., Walker, L. R. y Bardgett, R. D. (2004). Ecosystem properties and forest decline in contrasting long-term chronosequences. Science 305: 509-513. DOI: https://doi.org/10.1126/science.1098778

Watanabe, A. (1961). Collection and cultivation of nitrogen-fixing blue-green algae and their effect on the growth and crop yield of rice plants. Studies from the Tokugawa Institute 9 (3): 162-166.

Yadav, P., Singh, R. P., Rana, S., Joshi, D., Kumar, D., Bhardwaj, N., Gupta, R. K. y Kumar, A. (2022). Mechanisms of Stress Tolerance in Cyanobacteria under Extreme Conditions. Stresses 2: 531-549. https://doi.10.3390/stresses2040036 DOI: https://doi.org/10.3390/stresses2040036

Contribución al conocimiento de cianobacterias edáficas de la Cordillera de San Juan, Argentina

Descargas

Publicado

2025-11-07

Cómo citar

Gudiño, G., Daga, I. C., & Murialdo, R. . (2025). Contribución al conocimiento de cianobacterias edáficas de la Cordillera de San Juan, Argentina. Lilloa, 633–644. https://doi.org/10.30550/j.lil/2170
سرور مجازی ایران Decentralized Exchange

Número

Sección

Artículos originales

Artículos más leídos del mismo autor/a

فروشگاه اینترنتی صندلی اداری جوراب افزایش قد ژل افزایش قد خرید vpn سرور مجازی بایننس